Is Google Translate betrouwbaar?

Wie kent het tegenwoordig niet? De Amerikaanse zoekmachine Google is inmiddels uitgegroeid tot een wereldwijd technologisch imperium. Hoewel de meeste mensen Google vooral gebruiken om informatie op te zoeken, biedt het bedrijf inmiddels veel meer dan alleen een zoekfunctie. Het bedrijf heeft als missie om “’s werelds informatie te organiseren en deze universeel beschikbaar en bruikbaar te maken” (Google, z.d.).

Die missie vertaalt zich onder andere in diensten op het gebied van navigatie, informatieopslag, nieuwsvoorziening en natuurlijk vertaaldiensten. Al in 2006 introduceerde Google de inmiddels ingeburgerde vertaaldienst Google Translate. Een handige tool die in een paar seconden een tekst omzet naar de gewenste taal. Maar hoe betrouwbaar is Google Translate eigenlijk?

Wat is Google Translate?

De vertaaldienst van Google werkt op basis van een techniek die bekendstaat als ‘Statistical Machine Translation’ (SMT). Deze techniek, die al een lange geschiedenis kent, heeft zich de afgelopen decennia in rap tempo ontwikkeld. Het principe achter SMT is dat het systeem automatisch vertaalregels afleidt uit enorme verzamelingen van bestaande vertalingen. Door de brontekst te vergelijken met de vertaalde tekst, leert het systeem op basis van statistieken welke vertalingen het meest waarschijnlijk zijn (Koehn, 2010).

Google heeft dit statistische model verpakt in een toegankelijke tool die vandaag de dag nog steeds continu wordt verbeterd. Nieuwe talen worden toegevoegd en de vertaaltechniek wordt verfijnd. Voor korte, eenvoudige teksten biedt Google Translate een snelle oplossing. Toch blijft het belangrijk om in het achterhoofd te houden dat het hier om een machinevertaling gaat.

Taal is en blijft immers door mensen gevormd. Het is bovendien sterk afhankelijk van de context, cultuur en emotie waarin de tekst wordt gebruikt. Juist hier lopen machinevertalingen tegen hun beperkingen aan. Zo is een machinevertaling minder geschikt voor het herkennen van culturele nuances, het overbrengen van emoties of het toepassen van een beleefde of informele toon (Rufai, 2022).

Met de opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) is er echter een nieuwe generatie vertaalsystemen ontstaan. Veel technologiebedrijven hebben inmiddels AI-vertaaldiensten op de markt gebracht, die in vergelijking met traditionele statistische machinevertalingen steeds beter in staat zijn om menselijke vertalingen te benaderen.

Machinevertaling vs. AI-vertaling

Hoewel zowel Google Translate als moderne AI-vertalingen in de kern vormen van machinevertaling zijn, zit er een belangrijk verschil tussen beide.

• Google Translate werkt op basis van statistieken die voortkomen uit bestaande vertalingen (SMT).
• AI-vertalingen maken gebruik van neurale netwerken, geïnspireerd op de werking van het menselijk brein.

In tegenstelling tot SMT, waarbij grote datasets nodig zijn om vertaalpatronen te herkennen, leert een neurale machinevertaling (NMT) continu bij. Elke nieuwe vertaling, van elke gebruiker wereldwijd, draagt bij aan het verfijnen van het systeem. Hierdoor kan een NMT-systeem context en intentie veel beter inschatten, zonder volledig afhankelijk te zijn van bestaande vertaalcorpora (Tan, et al., 2020).

Betrouwbaarheid machinevertalingen

De betrouwbaarheid van machinevertalingen laat zich lastig in exacte cijfers uitdrukken. Toch hebben wetenschappers geprobeerd om hier meer grip op te krijgen. In een recent onderzoek werden vertalingen van verschillende platformen, waaronder Amazon Translate, DeepL, Google Cloud Translation, Microsoft Translator en ModernMT, beoordeeld door professionele vertalers. Zij keken daarbij hoeveel aanpassingen nodig waren om de machinevertalingen op professioneel niveau te krijgen. Maar liefst 85% van de vertalingen kreeg het oordeel ‘goed’ tot ‘acceptabel’ (Alsan, 2025).

Dat lijkt een positief resultaat, maar het betekent zeker niet dat machinevertalingen in alle situaties bruikbaar zijn. Uit ander onderzoek blijkt namelijk dat machinevertalingen nog steeds flinke tekortkomingen vertonen bij:

• Zinnen met meerdere interpretaties
• Cultureel bepaalde uitdrukkingen en idiomatische taal
• Complexe zinsconstructies
• Taal die afhankelijk is van non-verbale signalen of context

Met name bij langere teksten met juridische, creatieve of culturele inhoud, zijn deze tekortkomingen problematisch. Daar zijn menselijke interpretatie, nuance en creativiteit simpelweg noodzakelijk (Manouchakian, 2017).

Is Google Translate bruikbaar voor officiële vertalingen?

Het mag duidelijk zijn dat Google Translate niet geschikt is wanneer er sprake is van een officiële vertaling. Denk bijvoorbeeld aan de vertaling van juridische documenten, contracten of medische dossiers. In vrijwel alle gevallen accepteren officiële instanties geen machinevertalingen.

Een buitenlandse ambtenaar zal een testament dat door Google Translate is vertaald bijvoorbeeld nooit accepteren. Dat heeft niet alleen te maken met het feit dat zo’n vertaling niet voldoet aan de vereiste legalisatie, maar ook met de inhoudelijke kwaliteit. Officiële documenten bevatten vaak juridische of vakinhoudelijke terminologie die met de nodige zorg, precisie en kennis van het vakgebied moet worden vertaald. Dat is bij uitstek iets waarin machinevertalingen, inclusief Google Translate, tekortschieten.

Vlug en goedkoop?

De reden dat machinevertaling toch vaak wordt gebruikt, is eenvoudig: het is snel en kosteloos. Google Translate is gratis beschikbaar en levert binnen enkele seconden een vertaling op. In een wereld waarin de vraag naar directe communicatie in meerdere talen steeds groter wordt, voorzien wetenschappers dat machinevertaling een steeds belangrijkere rol gaat spelen. De verwachting is dat we in de toekomst nog vaker op machinevertalingen zullen vertrouwen om taalbarrières in het dagelijks leven zo snel mogelijk te overbruggen (Manouchakian, 2017).

Voor eenvoudige, alledaagse teksten is Google Translate dan ook een prima hulpmiddel. Maar zodra het gaat om de vertaling van complexe, vakinhoudelijke of officiële documenten, is het verstandig om de hulp van professionele vertalers in te schakelen. Zij hebben niet alleen de nodige taalkennis, maar ook de inhoudelijke expertise om de tekst correct en juridisch of medisch waterdicht te vertalen.

Gebruik van Google Translate ten opzichte van vertaalbureaus

Voor eenvoudige, alledaagse teksten biedt Google Translate vaak een snelle en gemakkelijke oplossing. Zodra het echter gaat om de vertaling van complexe, officiële of vakinhoudelijke documenten, schiet een machinevertaling tekort. In dergelijke gevallen is het verstandig om een beroep te doen op een professionele vertaler.

Vertaalbureaus werken met ervaren vertalers die niet alleen beschikken over gedegen taalkennis, maar ook over de inhoudelijke expertise om vakjargon correct te vertalen en culturele nuances op de juiste manier te verwerken. Bij officiële documenten wordt bovendien vaak een beëdigde vertaling vereist, waarbij de vertaler een verklaring toevoegt die de juistheid en volledigheid van de vertaling bevestigt. Zo’n verklaring kan uitsluitend worden afgegeven door een beëdigd vertaler, geregistreerd bij de rechtbank. Meer hierover leest u in het artikel: “Vertaalbureaus vs. AI”.

Conclusie

Hoe betrouwbaar is Google Translate nu eigenlijk? Op basis van recente onderzoeken kan gesteld worden dat machinevertalingen, zowel de statistische als de neurale varianten, steeds beter worden en voor veel doeleinden een prima hulpmiddel vormen. Voor simpele teksten biedt Google Translate een snelle en voordelige oplossing.

Gaat het echter om officiële documenten of om vertalingen waarbij inhoudelijke nauwkeurigheid vereist is, dan blijft de inzet van een professionele vertaler de beste keuze. Een professionele vertaler kan niet alleen zorgen voor een correcte en juridisch sluitende vertaling, maar ook, indien nodig, voor een beëdigde verklaring of certificering. Veel officiële instanties eisen immers dat vertalingen door een beëdigde vertaler worden uitgevoerd, zodat de authenticiteit en betrouwbaarheid gewaarborgd zijn.