Engels is tegenwoordig onmisbaar in de westerse wereld. Hoewel het voor velen geen moedertaal is, wordt de taal wereldwijd veelvuldig gebruikt. Ongeveer 20% van de wereldbevolking spreekt Engels (Lyons, 2021). Geen wonder dat een groot deel van de vertaalverzoeken betrekking heeft op Engels, zowel van als naar deze taal.

Volgens recente cijfers zijn er wereldwijd meer dan 1 miljard Engelssprekenden, waarvan ongeveer 360 miljoen moedertaalsprekers (Ethnologue, z.d.). Veel landen hanteren Engels als officiële taal, wat leidt tot de vraag: wanneer kiest men voor Amerikaans-Engels en wanneer voor Brits-Engels?

Geschiedenis van de Engelse taal

Engels behoort tot de Germaanse tak van de Indo-Europese taalfamilie en heeft door de eeuwen heen invloeden ondergaan van onder andere de Keltische taal van de oorspronkelijke bewoners, het Latijn door de komst van volkeren uit het voormalige Romeinse Rijk, en de Noorse talen door de vele invallen van Vikingen. De ontwikkeling van de taal wordt doorgaans ingedeeld in drie fasen: Oudengels, Middelengels en Modern Engels.

• Oudengels (5e – 12e eeuw): Ook bekend als Angelsaksisch, werd deze vroege vorm van Engels gesproken in delen van het huidige Engeland en Zuid-Schotland. In deze periode ontbraken romaanse invloeden volledig; het was een puur Germaanse taal. Er zijn weinig literaire werken uit deze tijd bewaard gebleven, maar een bekend werk dat de tand des tijds heeft doorstaan is het epische gedicht Beowulf, dat zich afspeelt in het huidige Denemarken, Zweden en Friesland (Seigfried, 2018).
• Middelengels (1066 – 15e eeuw): De Normandische invasie, met als hoogtepunt de Slag bij Hastings op 14 oktober 1066, bracht een grote Franse invloed met zich mee. De Normandische overheersers introduceerden veel Frans-Normandische woorden, vooral op juridisch en bestuurlijk gebied. Hierdoor werden de verschillende Oudengelse dialecten meer gecentreerd en veranderde de schrijftaal in een vorm die meer lijkt op het Engels van nu. Rond 1470 werd de Chancery Standard, een Londense variant van de taal, geïntroduceerd en legde zo de basis voor het moderne Engels (Crystal, Potter, & Schwarcz, 1999).
• Modern Engels (vanaf 1470): De taal onderging een grote klinkerverschuiving, waarbij de uitspraak van klinkers drastisch veranderde. Sommigen schrijven deze verandering toe aan de pestepidemie, die migratie en taalmenging stimuleerde. Toen de Europese expansie begon en het Britse Rijk grote delen van de wereld koloniseerde, werd het Engels wijdverspreid en in verschillende regio’s geadopteerd. Tegenwoordig zijn de meeste moedertaalsprekers te vinden in de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Australië, Canada, Nieuw-Zeeland en Ierland.

Brits-Engels

Hoewel Engels wereldwijd wordt gesproken, zijn Brits-Engels en Amerikaans-Engels de meest prominente varianten. Brits-Engels wordt voornamelijk gebruikt in het Verenigd Koninkrijk en veel Gemenebestlanden. Deze variant is traditioneler van aard en verschilt van het Amerikaans-Engels in spelling, grammatica en uitspraak.

Amerikaans Engels

De verspreiding van het Engels in Noord-Amerika begon in 1607, toen Engelse kolonisten zich vestigden in Jamestown, Virginia. Door kolonisatie, immigratie en industrialisatie onderging het Engels in de Verenigde Staten bepaalde veranderingen, waardoor het Amerikaans-Engels ontstond.

Er bestaan verhalen dat de Amerikaanse spelling werd aangepast vanwege drukkosten. Zo zouden woorden als ‘colour’ en ‘favour’ zijn ingekort tot ‘color’ en ‘favor’ om printkosten te verlagen. Hoewel deze theorie niet volledig is weerlegd, is de grootste verandering in de Amerikaanse spelling vooral te danken aan Noah Webster. Hij merkte op dat Amerikaanse scholieren leerden uit Britse schoolboeken, waarin soms zelf trouw aan de Engelse monarchie werd benadrukt. Webster streefde naar een vereenvoudigde spelling en een nationale taal die beter paste bij de jonge Verenigde Staten.

Voorbeelden verschillen tussen Amerikaans- en Brits-Engels

Zoals eerder aangegeven is er een significant verschil in de uitspraak van woorden tussen Britten en Amerikanen. Ook in geschrift zijn er opmerkelijke verschillen te onderscheiden. Hieronder volgen enkele concrete voorbeelden.

Spelling

Amerikanen en Britten hebben geregeld een andere manier van het spellen van hetzelfde woord:

Brits-Engels Amerikaans-Engels Nederlands
Humour Humor Humor
Labour Labor Arbeid
Neigbour Neighbor Buur

Werkwoorden die eindigen in “ize’’ of “ise” worden in het Amerikaans-Engels altijd gespeld als “ize”:

Brits-Engels Amerikaans-Engels Nederlands
Organize of organise Organize Organiseren
Recognize of recognise Recognize Herkennen
Apologize of apologise Apologize Verontschuldigen

Vocabulaire

Naast de verschillen in spelling gebruiken Britten en Amerikanen uiteenlopende woorden voor dezelfde concepten:

Brits-Engels Amerikaans-Engels Nederlands
Autumn Fall Herfst
Petrol Gasoline Benzine
Bonnet Hood Motorkap
Boot Trunk Kofferbak
Aeroplane Airplane Vliegtuig

Wanneer is welke vorm Engels nodig?

In de vertaalwereld is de keuze tussen Brits- en Amerikaans-Engels contextafhankelijk. Geen van beide varianten is inferieur, maar het is essentieel om het doel van de vertaling te bepalen, een bewuste keuze te maken en consistent te blijven.

Zo kan bijvoorbeeld een vertaling van een folder over een nieuw model broek worden opgeleverd aan een Britse opdrachtgever. Als in dit geval het kledingstuk wordt omschreven als een “new model pants”, zal de Britse opdrachtgever toch even de wenkbrauwen optrekken. Britten kennen het woord “pants” namelijk als ondergoed. Andersom kan de Amerikaan raar opkijken als een Britse schoolcampagne voor schrijfbenodigdheden gelanceerd wordt, waarin scholieren kunnen genieten van een “new and improved rubber”. De Britse campagne promoot hier heel onschuldig de lancering van een nieuwe gum, maar de Amerikaan zal het zien als het aanprijzen van een condoom.

Het is van cruciaal belang te beseffen dat vertalen meer is dan alleen woord-voor-woord omzetten; het vereist inzicht in culturele nuances.

Verengelsing van de Nederlandse taal

Het Nederlands is, net als het Duits, nauw verwant aan het Engels. Vanwege de geografische ligging heeft Nederland altijd al intensief taalcontact met het Engels gehad. Echter, de globalisering en de alomtegenwoordigheid van Amerikaanse en Britse media hebben de integratie van het Engels in het Nederlands aanzienlijk versneld. Soms worden Nederlandse woorden simpelweg vervangen door hun Engelse equivalenten. Een steeds vaker voorkomend fenomeen is het gebruik van “sale” in plaats van “uitverkoop” op winkelborden.

Vooral onder jongeren is het gebruik van het Engels populair. In het hedendaagse taalgebruik hoort men regelmatig hoe “cool” of “chill” iets wel niet is. Televisie- en reclameproducenten spelen hier gretig op in. Een legio aan programma’s met Engelstalige titels is te zien op de Nederlandse televisie, zoals “The Floor”, “Lotto Weekend Miljonairs” en “The Voice of Holland”.

Ook in de reclame is het gebruik van Engels sterk toegenomen. Onderzoek uit 1999 toonde al aan dat een derde van de Nederlandse reclames Engelse elementen bevatte. Het Engels wordt ingezet vanwege de kostenefficiëntie, vooral bij internationale producten, en vanwege het imago van een hippe, moderne en aantrekkelijke taal (Gerritsen, Korzilius, van Meurs, & Gijsbers, 1999).

Dit sentiment wordt breed gedeeld door jongeren. Zij ervaren het Engels als een trendy taal, terwijl het Nederlands een stoffig en ouderwets imago heeft. De vanzelfsprekendheid van het Nederlands zorgt ervoor dat ze er minder bewust mee bezig zijn. Bovendien zijn jongeren van mening dat de manier waarop het Nederlands wordt onderwezen, aanzienlijk verbeterd kan worden (van der Velden, van der Spek, & Redjopawiro, 2012).

Deze toenemende verengelsing kan leiden tot complexiteit bij vertalingen. Een grondige analyse van de context is dan ook van cruciaal belang.

Conclusie

Het Engels heeft in de loop der jaren een aanzienlijke evolutie doorgemaakt. Mondiaal gezien kan de Engelse taalfamilie worden onderverdeeld in het Amerikaans-Engels en het Brits-Engels. Hoewel deze twee varianten van elkaar verschillen, zijn ze niet ondergeschikt aan elkaar. Een Amerikaan en een Brit, of een Ier en een Canadees, kunnen elkaar over het algemeen prima verstaan.

Voor een officiële Engelse vertaling is het echter van groot belang om het specifieke doel te bepalen. Indien bijvoorbeeld een Nederlandstalig diploma vertaald moet worden naar het Engels voor gebruik in San Francisco, is het raadzaam om voor het Amerikaans-Engels te kiezen. Indien het beoogde land of de regio voor de vertaling niet duidelijk is, kunnen beide varianten van het Engels worden gebruikt. In dat geval is het essentieel om een consistente keuze te maken en deze in het gehele document toe te passen. Zo bent u verzekerd van een correcte en professionele oplevering van uw document.

Bibliografie

Crystal, D., Potter, S., & Schwarcz, T. (1999, Juli 26). Historical background. Opgehaald van Encyclopaedia Britannica: https://www.britannica.com/topic/English-language/Historical-background

Ethnologue. (z.d.). English. Opgehaald van Website van Ethnologue: https://www.ethnologue.com/language/eng/

Gerritsen, M., Korzilius, H., van Meurs, F., & Gijsbers, I. (1999). Engels in commercials op de Nederlandse televisie. Frequentie, uitspraak, attitude en begrip. Tijdschrift voor Communicatiewetenschap, pp. 167-186.

Lyons, D. (2021, Maart 10). How Many People Speak English, And Where It It Spoken? Opgehaald van Website van Babble: https://www.babbel.com/en/magazine/how-many-people-speak-english-and-where-is-it-spoken#:~:text=English%20is%20spread%20out%20throughout%20the%20Americas%2C%20making,United%20States%20%E2%80%94%20about%20297.4%20million%20of%20them.

Seigfried, K. E. (2018, Mei 9). Beowulf: History, Legend and Mythology. Opgehaald van Website van The Newberry: https://dcc.newberry.org/?p=14483

van der Velden, C., van der Spek, C., & Redjopawiro, V. (2012, Juni 11). Jongeren, de Nederlandse taal & participatie. Opgehaald van https://catalogus.boekman.nl/pub/P12-0294.pdf